W transporcie drogowym mogą zdarzyć się nieprzewidziane sytuacje, które wywracają cały plan przewozu do góry nogami. Niezależnie od tego, jak dobrze zaplanowano trasę, zawsze istnieje ryzyko, że coś pójdzie nie tak – na przykład z powodu zamknięcia granic, klęsk żywiołowych czy nieprzewidzianych strajków.
Jakie przepisy regulują odpowiedzialność przewoźników w takich przypadkach?
Przeanalizujmy to!
Czym są nadzwyczajne okoliczności?
Pojęcie „siły wyższej” odnosi się do zdarzeń, które są:
➡️ zewnętrzne wobec działalności przewoźnika,
➡️ niemożliwe do przewidzenia,
➡️ poza możliwościami kontrolowania i zapobiegania ich skutkom.
Przykłady takich okoliczności obejmują powodzie, huragany, decyzje administracyjne czy masowe protesty. Kluczowe jest to, że nie mówimy tu o „codziennych” trudnościach, takich jak korki czy opóźnienia spowodowane drobną usterką pojazdu.
Zasady odpowiedzialności przewoźnika – co mówi prawo?
Polskie przepisy przewozowe jasno określają, że przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie usługi przewozowej, jeśli udowodni, że było to wynikiem nadzwyczajnych i nieuniknionych okoliczności. To przewoźnik musi jednak wykazać, że jego działania nie miały wpływu na zaistniałą sytuację oraz że zrobił wszystko, aby zminimalizować skutki.
W transporcie międzynarodowym regulowanym Konwencją CMR zasady są podobne, choć pojęcie „siły wyższej” nie jest w niej używane wprost. W praktyce przewoźnik może być zwolniony z odpowiedzialności, jeśli wykaże, że przeszkody były całkowicie niezależne od jego woli i niemożliwe do uniknięcia.
Poniżej kilka przykładów, aby lepiej zobrazować nadzwyczajne okoliczności, które mogą wpłynąć na zakres odpowiedzialności przewoźnika:
➡️ Niespodziewane zjawiska atmosferyczne: Ekstremalne warunki pogodowe, takie jak śnieżyce w regionach, gdzie występują bardzo rzadko.
➡️ Zamknięcie dróg lub granic: Wprowadzenie blokad administracyjnych, które uniemożliwiły wykonanie przewozu zgodnie z planem.
➡️ Nagłe wypadki: Kolizje lub awarie, które wynikły z przyczyn, na które przewoźnik nie miał wpływu, np. działania osób trzecich.
Jak się przygotować na nieprzewidziane okoliczności?
Każda firma transportowa powinna dążyć do minimalizacji ryzyka. Można to osiągnąć, inwestując w ubezpieczenia, regularnie aktualizując procedury awaryjne oraz dbając o sprawny przepływ informacji z klientami. Dobrze przygotowany przewoźnik to taki, który potrafi szybko reagować, a jednocześnie skutecznie dokumentuje każdą przeszkodę w realizacji usługi.
Transport to branża pełna wyzwań, ale świadomość swoich praw i obowiązków pozwala przewoźnikom lepiej radzić sobie w trudnych sytuacjach. Kluczowe jest zrozumienie, kiedy można powołać się na nadzwyczajne okoliczności i jak udowodnić, że działanie siły wyższej było przyczyną niewykonania usługi. To, co odróżnia profesjonalistów od reszty, to gotowość na wszystko – nawet na to, co z pozoru niemożliwe do przewidzenia.
